Urartu Devleti, Doğu Anadolu, sıra dağlarının birbirine çok fazla yaklaşıp sıklaştığı ve aynı zamanda doğuya gidildikçe yükseltilerinin artığı, arızalı bir bölgede kurulmuştur. Bugünkü Doğu Anadolu’dan daha geniş bir arazisi vardı. Yüksek Ermeni Yaylasına, İran da Zagros Sıradağlarına, Urumiye Gölü platosuna kadar uzanırdı.Anadolu da Maraş civarında, Güneydoğu Torosları kavisinin dış etekleri, batıda Kızılırmak ile Fırat arasındaki su bölümü çizgisi, Kuzeyde Karadeniz Dağlarının güney eteklerini takip ederek Bayburt Ovasını içine aldıktan sonra güneye dönen bir çizgi teşkil eder. Ekilebilir bereketli topraklar, vadilerde ve ovalardadır. Dağlar, demir, bakır madenleri ve yapı taşları bakımından zengindir. Etekleri ise orman ve otlaklarla kaplıdır. Bu doğal koşullar, özellikle hayvancılığı ve zanaatçılığı destekliyordu. Bölgenin iklimi esas itibari ile karasal iklimdir. Yaz mevsimi kısa, kış mevsimi çok uzun şiddetli ve karlıdır. Doğu Anadolu, İç Anadolu ile İran arasında büyük bir kısmı ile tabîî orman sahasına dahil bir ada gibi yükselir. Günümüzde bitki örtüsü (ormanlar) tahrip edilmiş durumdadır. Bunu da M.Ö 8. Asırda Hakkâri, Van Bölgesinde yapılan Asur istilâlarına ait çivi yazılı kaynaklardan anlıyoruz. Kaynaklarda, sazlık kadar sık ormanların kestirildiğinden bahsediliyor. Diğer taraftan, Süphan, Başkale, Gâvur Dağı ve Palandöken civarında orman kalıntıları ve eski ormanlara delil eden yer adları ormanlık sahanın çok olduğunu gösterir. Düzlüklerde ve çukur yerlerde, buğday ziraatı yapılmış, yüksek yerlerde iklimde sertleşmeden dolayı tarım yapılamamış, çayır ve meraların çokluğundan dolayı hayvancılık gelişmiştir. Urartuların komşuları ise; Asurlar, Geç Hitit Devletleri, İran Bölgesinde Medler, Kuzeyinde ise küçük yerel kırallıklar vardır. Urartular, kısaca ana özeliklerinden bahsettiğimiz bu arazi üzerinde, birçok kent kurmuşlardır.

Tuşpa: Bugünkü, Van Kalesinin kapladığı alanda kurulmuştur. Urartu Devletinin başkentidir. Bugün halâ, Urartu kalıntılarına rastlanmaktadır. Tuşpa’ dan sonraki en önemli Urartu kenti (adı bilinmiyor) Karaköse’den (Ağrı), Erciş’e uzanan yol üzerindeki ilçe merkezi, Patnos’un bitişiğinde, Anzavur tepede kurulmuştur.

Erebuni: Bu Urartu kenti, Ermenistan da, Erivan yakınında Arin, Bend höyüğünde ki kazılarla ortaya çıkmıştır. Ermenistan sınırları içinde, başka Urartu Kentlerinin kalıntıları da vardır. Bunların en önemlileri, Argiştinhinili (Argişti’ nin kurduğu kent) ve Teişebaini (Tanrı Teişeba kenti)dir.

Rusahinili: Van’ın Kuzeydoğu ucunda bulunan Toprakkale’ deki Urartu kentidir( Rral Rusa’nın kurduğu kent). Rusahinili, Tuşpa’nın yerine bu kenti başkent yapmıştır ve kurucusunun ismini taşımaktadır. Altın tepedeki Urartu Kenti ve Erzincan yakınındaki höyükte gizlenen kentin adı bilinmiyor.

Rusahinili: Bu da II.Ayanis şimdi Agarti adını taşıyan köyün yakınında, Van Gölünün Doğu Kıyısının aşağı yukarı, orta yerindedir. Dilkaya Höyüğündeki Urartu Kenti, Van ilinde bir ara (bucak merkezi iken) Gümüşdere denen ilçe merkezi, Edremit Kasabasının güneybatısında göl kıyısında, eski adı Horkum olan Dilkaya Köyünün yakınındaki höyükten çıkan kentler. Ve diğer Kentlerin bazıları; Van yakınında, Çavuşköy’de olan kent, Adilceva, Kef Kalesi diye anılan yerde olan kent, Varto güneyinde, Kayalıdere’de kurulan kentler sayılabilir.

Kaynak : http://www.definecim.com/index.php/urartular